در حوزه فرهنگ چه چیزهایی تغییر می کند؟

دكتر وحيد يامين پور؛«من سرهنگ نيستم، يك حقوقدان هستم» اين جمله ي معروف دكتر حسن روحاني است كه به نظر بسياري ورق را در مناظره هاي انتخاباتي برگرداند. اما اين فقط يك جمله ي معمولي نيست؛ «من سرهنگ نيستم» دالّ مركزي گفتماني است كه اقتضائات بسياري را در حوزه ي فرهنگ و هنر موجب ..

دکتر وحید یامین پور؛«من سرهنگ نیستم، یک حقوقدان هستم» این جمله ی معروف دکتر حسن روحانی است که به نظر بسیاری ورق را در مناظره های انتخاباتی برگرداند. اما این فقط یک جمله ی معمولی نیست؛ «من سرهنگ نیستم» دالّ مرکزی گفتمانی است که اقتضائات بسیاری را در حوزه ی فرهنگ و هنر موجب می شود. شاید بحث برانگیزترین ماجرای فرهنگ و هنر این مملکت، مواجهه ی دولت و حاکمیت با آثار، محصولات فرهنگی و هنری، اصناف و مجموعه های خصوصی و غیردولتی این بخش باشد. ماجراهایی از قبیل تعطیلی خانه ی سینما و انجمن صنفی روزنامه نگاران، توقیف برخی فیلم های سینمایی یا عدم صدور پروانه ی ساخت، توقیف برخی نشریات و برخی رخدادهای دیگر از این دست، همواره زمینه های چالش میان دولت و بخش فرهنگ بوده است. برخی از اهالی فرهنگ معتقدند از آزادی کافی برای فعالیت برخوردار نیستند و دولت تا به حال تنگ نظرانه و از سر بی اعتمادی با آنها برخورد کرده است.

    رئیس جمهور در مبارزات انتخاباتی گفته بود: «چرا باید فرهنگ دست دولت باشد» او همچنین وعده کرده بود که نمی گذارد «آدم هایی که متخصص نیستند برای کنترل کتاب و فیلم حضور داشته باشند‌ توسعه ی فرهنگ از طریق پلیسی امکان پذیر نیست» این جملات و وعده هایی از این دست برای برخی از اهالی فرهنگ نخستین پیام روشن دولت جدید برای حذف برخی نظارت ها و ابزارهای کنترلی و راه اندازی برخی صنوف و فعالیت ها تلقی شد. اگر طفره نرویم رفتارهای برخی از اصناف با دولت قبل نشانگانی جدی از شائبه های سیاسی را با خود به همراه داشت. شاید مشاجرات خانه سینما و سوءاستفاده ی آشکار برخی چهره های سیاسی از منازعه در تعطیلی انجمن صنفی روزنامه نگاران روشن ترین این نشانه ها باشد. به همین خاطر برخی چهره های معتدل تر به اصناف معترض توصیه کردند که از گذشته پند بگیرند و درکنار مطالبه ی حقوق شان بر مطالبات صنفی متمرکز شوند. طبعاً دولت جناب آقای روحانی رفتاری متفاوت با بخشی از حامیان جدی اش در بخش فرهنگ و هنر خواهد داشت. ولی این «تفاوت» چیست؟

    علی جنتی وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی چهره ای سیاسی با سابقه ی دیپلماتیک است. هیچکدام از اهالی فرهنگ و هنر تا کنون از او مصاحبه یا اثری خاص در حوزه ی ادبیات، سینما، موسیقی یا سایر حوزه های فرهنگی هنری ندیده اند. آنچه روشن است اینکه او چهره ای فرهنگی و هنری بحساب نمی آید. شاید انتخاب او در دولت تدبیر و امید بخاطر توانایی او در چانه زنی با اصحاب فرهنگ و دیگر بخش های حاکمیتی باشد؛ هرچند آقای جنتی باید در انتساب معاونانش قاعده ی شفاف رئیس جمهور را رعایت کند که : «فرهنگ باید به صاحبان اصلی یعنی اصحاب هنر واگذار شود.»

    معترضین سنتی به دولتی شدن فرهنگ بجای کلمه نظارت یا کنترل از تعبیر «سانسور» استفاده می کنند. آنها بلند بلند فریاد می زنند که آزادی نیست و رفتارهای پلیسی رونق بخش فرهنگ را می گیرد و اصحاب هنر را سرخورده می کند. اما رئیس جمهور محترم و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص یک واقعیت غیرقابل انکار باید موضع روشنی اتخاذ کنند؛ مفهوم «جنگ نرم» یا «استعمار فرانو» و تخصیص میلیون ها دلار بودجه ی امریکایی برای نفوذ و اثرگذاری فرهنگی و هنری در ایران واقعیتی است که آگاهان به آن اذعان می کنند. فرار برخی اصحاب فرهنگ و هنر و پیوستن شان به سرویس های جاسوسی و یا رفتارهای سیاسی افراطی و تندشان علیه کیان نظام و فرهنگ دینی اتفاقی است که کم رخ نداده است و شاهدی است بر اینکه نظارت پیشینی و پسینی بر آثار و محصولات فرهنگی یا عملکرد اصناف ناشی از توهم توطئه یا از سر تنگ نظری نیست. از سویی در قضاوت عملکرد مدیران فرهنگی، اقشار ذی نفوذ مانند روحانیون، اساتید حوزه و مراجع عظام تقلید و ائمه جمعه هم موثرند و اتفاقاً سابقه ی سیاسی رئیس محترم جمهور و وزیر محترم فرهنگ نشان می دهد که به ملاحظات و دغدغه های این طیف توجه ویژه دارند. طبعاً این دو مساله مهمترین ملاحظه ی تیم جدید مدیران فرهنگی دولت در پاسخگویی به توقعات اصحاب فرهنگ و هنر خواهد بود.

 

یادداشت یامین پور در گوگل پلاس درباره وزیر ارشاد

درباره دغدغه ی همیشگی ما؛ وزیر ارشاد؛ با دقت بخوانید:

«آسمان ریسمان» کردن ارگان اصلاح طلب های افراطی در گفتگو با وزیر ارشاد

جواب های غیرمنتظره ی علی جنتی نشریه ی افراطی ها – والبته ما را – را متعجب کرد. علی جنتی می گوید نظارت قبل از چاپ را برمی دارد ولی نظارت قبل از توزیع را نه!!! یعنی ناشر خودش برود طبق موازین متن را ممیزی کند و چاپ کند آنوقت اگر ارشاد صلاح ندید چند هزار نسخه ی چاپ شده را خمیر میکند! این نوع ممیزی بسیار خطرناکتر از نوع اول به نظر می رسد و ناشرین را رسما به خاک سیاه می نشاند. مصاحبه کننده چندجای مصاحبه وحشت زدگی خود را ابراز می کند و می گوید: «این مغایر آزادی بیان است…نگرانی ایجاد میکند…ناشر را دچار خودسانسوری میکند…خطرناک است…»!!!

چند جمله ی جالب دیگر از وزیر ارشاد در این مصاحبه:

آسمان: فکری برای معاونها کرده اید:

جنتی: هنوز به آن مرحله نرسیده… !

آسمان: درباره ی توقیف ناشران یا مجوز ندادن به آثار ادبی…

جنتی: از اینها اطلاع دقیق ندارم… !

آسمان: درباره ی انجمن صنفی روزنامه نگاران…

جنتی: اکنون قضاوتی ندارم… !

آسمان: گویا وقت برای دیدن تئاتر نداشتید؟

جنتی: خیلی کم… !

آسمان: رمان هم می خوانید؟

جنتی: متاسفانه برای رمان خیلی وقت ندارم!

آسمان: نمایشگاه کتاب را واگذار می کنید؟

جنتی: در این موضوع خاص نمی توانم نظر کارشناسی بدهم !

پ ن: البته یه جاهایی جوابهای حزب اللهی داده و حضرات رو نقره داغ کرده. خوشمان آمد.

منبع +